De Beste Lettertypen voor Jouw Boek: Een Uitgebreide Gids
Als je een boek schrijft is één van de vragen waar je bij stil staat of misschien niet bij stil staat, welk lettertype je moet gebruiken. Je hebt misschien al veel boeken gelezen, maar heb je ooit gelet op het lettertype?
Wellicht niet, tenzij je een designer of graficus bent. Toch is een lettertype of de manier waarop je een boek maakt belangrijk.
Iedereen die naar een boek kijkt, zal binnen een fractie van een seconde na het maken van oogcontact worden beïnvloed door alles op de pagina: de rangschikking van verschillende elementen en ook het individuele uiterlijk van elk element op de pagina. Er wordt een algemene indruk in onze geest gecreëerd voordat we zelfs het eerste woord lezen. Je kan het vergelijken met hoe we reageren op iemands aanwezigheid als we iemand voor de eerste keer zien voordat we iets over hen weten. Later vinden we het vaak moeilijk om onze eerste indruk te herzien. De eerste indruk van een boek is dus belangrijk en hangt niet enkel af van de cover of de achterflap, maar ook van de gebruikte lettertypes. Een goed gekozen lettertype communiceert jouw geschreven boodschap duidelijker.
Om je boek goed te laten drukken, is een duidelijk lettertype nodig dat ook voor de drukker gemakkelijk is om te gebruiken.
Als je meer wilt weten waarom lettertypes of fonts belangrijk zijn, raad ik je het boek Why fonts matter aan dat een standaardboek is over lettertypes. In het Nederlands heb je het boek De vorm van tekst van typografiekenner Jan Middendorp. De vorm van tekst behandelt op praktische wijze typografie in al zijn breedte. Het is in eerste instantie bedoeld voor design studenten en beginnende ontwerpers, maar richt zich ook op mensen die zich met de inhoud van teksten bezig houden, zoals redacteuren, schrijvers en journalisten.
Maar voor ik je bij de hand neem om je wegwijs te maken in de wereld van de lettertypes, eerst een beetje uitleg over het verschil lettertypes die meestal gebruikt worden in boeken. Je hebt namelijk serif lettertypes en sans serif lettertypes.
Sans serif lettertypes of fonts worden meestal gebruikt in titels of koppen. De reden hiervoor is dat sans serif lettertypen over het algemeen beter leesbaar zijn bij een groter formaat. Bovendien zijn ze ook beter leesbaar vanaf een afstand, wat ideaal is voor titels om de aandacht te trekken. Maar wat zijn sans serif lettertypes en wat zijn serif lettertypes? Welke lettertypes worden het meest gebruikt?
Sans Serif of Schreefloze Lettertypes
Door de benaming kan je er al aan denken dat deze lettertypes iets minder hebben (sans) dan de serif lettertypes. Een schreef (Engels: serif) is het dunne streepje aan het uiteinde van een letter.
De sans serif lettertypes missen de kleine lijntjes aan het einde van de letters. Voorbeelden hiervan zijn Arial, Helvetica en Calibri.
Je vindt hier een lijst met een overzicht van sans serif lettertypes: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_sans_serif_typefaces
Deze lettertypes worden ook vaak gebruikt op een beeldscherm en dus websites omdat ze leesbaarder zijn op het scherm.
Een schreefloos lettertype geeft ook een moderne, minimalistische uitstraling, waardoor ze teksten een actuele look geven.
Serif lettertypes of schreeflettertypes
Deze lettertypes baseren zich op het Latijnse schrift en kwamen tot bloei in de 15e tot de 18e eeuw. Deze lettertypes hebben een dun streepje aan de uiteinden van de letters, je kan het vergelijken met 'voetjes'. Dit zorgt ervoor dat de ogen beter begeleid langs de regels en ondersteund zijn bij het lezen van een tekst. Enkele populaire voorbeelden zijn Times New Roman, Georgia en Garamond.
Deze lettertypes worden vaak gebruikt voor grote stukken tekst omdat deze lettertypes gemakkelijk te lezen zijn. Deze lettertypes geven een klassiek, traditioneel gevoel. Serif lettertypes worden als elegante of verfijnde lettertypes gezien. Hierdoor vind je ze vaak terug in boeken of in formele documenten.
Je kan lettertypes vergelijken of ze bij elkaar passen of een lettertype zoeken via de website Google Fonts: https://fonts.google.com/. Ook Dafont is een gekende website waarop je lettertypes kan vinden. Of je kan naar de website Fonts van Adobe kijken, ook gekend als de Adobe Typekit. Ik ben echter niet zo'n fan van Adobe omdat het nogal prijzig is. Je kiest beter een traditioneler lettertype dat overal beschikbaar is. En wil je er echt in verdiepen, dan vind je bij Google Fonts zelfs een volledige kennisbank over lettertypes: https://fonts.google.com/knowledge
Het is dus van belang om je doelpubliek te kennen: wat is het doel van je tekst en wie is je publiek? Gaat het om een e-book dat op een computerscherm of e-reader wordt gelezen of om een gedrukt boek? Als je een boek of formeel rapport schrijft, kies je bij voorkeur voor een serif lettertype voor de hoofdtekst, maar als je een website maakt, een poster of flyer, dan is een sans serif lettertype wellicht meer geschikt. Laat me nog eens enkele voorbeelden geven om het duidelijk te maken.
Wat zijn populaire lettertypes voor fictieboeken?
Je kiest natuurlijk zelf je lettertype, maar om je inspiratie te geven een opsomming van enkele populaire lettertypes voor boeken.
- Garamond
- Baskerville
- Palatino Linotype
- Book Antiqua
- Georgia
- Bookman
- Century Schoolbook
Afbeelding van de hierboven vermelde lettertypes
Voor titels wordt vaak Bodoni gebruikt, maar er zijn nog lettertypes.
Wat zijn populaire lettertypes voor non-fictieboeken of businessboeken?
Je denkt misschien dat het niet uitmaakt of je een fictie of een non-fictieboek schrijft voor de keuze van het lettertype, maar toch is er een verschil. Vaak wordt er een iets minder klassiek, moderner, minimalistischer lettertype gekozen bij non-fictieboeken. Hieronder vind je de meest gebruikte lettertypes:
- Times New Roman
- Garamond
- Palatino Linotype
- Helvetica
- Arial
Voorbeeld van de hierboven vermelde lettertypes
Franklin Gothic is bijvoorbeeld een lettertype dat vaak worden gebruikt voor titels.
Welke grootte moet het lettertype hebben dat je gebruikt in je boek?
Hier zijn er geen echte richtlijnen omdat de lettertypes verschillen qua grootte. Het formaat van het boek, de regelgrootte, het volume van de hoofdtekst en het publiek bepalen welke lettergrootte het juiste is. Onthou dat verschillende lettertypefamilies met dezelfde puntgrootte aanzienlijk kunnen verschillen in de hoeveelheid ruimte die ze innemen. Zo is een Times New Roman, 11 pt iets anders dan Helvetica, 11pt. Meer informatie over de groottes van een lettertypes, vind je bijvoorbeeld op deze pagina van Wikipedia over het korps van een lettertype.
Korps of letterformaat van een lettertype - bron: Wikipedia
Gebruik rechtenvrije lettertypes of fonts
Ik gebruik nu wel de woorden lettertype en font door elkaar, maar dat is niet hetzelfde. Een lettertype is een set letters in dezelfde stijl. Denk bijvoorbeeld aan Times New Roman. Als je van Times New Roman lettergrootte 12 gebruikt en de tekst schuin afdrukt, dan spreek je van een font. Een font is dus een variatie van een lettertype. Als je Times New Roman in lettergrootte 14 gebruikt, is dat dus weer een ander font.
Het is het gemakkelijkst om rechtenvrije lettertypes of fonts te gebruiken. Lettertypes zijn immers auteursrechtelijk beschermd. In beginsel betekent dat eigenlijk dat je ze alleen maar mag gebruiken als je toestemming hebt van de maker. Let op met websites waarop je gratis fonts terug kan vinden: vaak mag je deze enkel gebruiken voor persoonlijk gebruik en niet om commerciële redenen, zoals het gebruiken in een boek of op een website.
Je gebruikt dus best open source fonts of rechtenvrije fonts. Zo zijn Google Fonts rechtenvrij. Als je een lettertype gebruikt van een andere website, check dan altijd de licentievoorwaarden voor het gebruik van het lettertype.
Test het gewoon door je tekst af te printen
De beste manier om te weten of het lettertype dat je gekozen hebt voor je tekst of je titels een lettertype is dat past, is gewoon een pagina afprinten en kijken of het mooi is. En vooral ook of het lettertype past bij je verhaal én leesbaar is voor je lezers. Kies lettertypes en groottes die het comfortabel maken voor de ogen van je lezer om je boek te lezen.
Bronnen: